Translate

niedziela, 31 maja 2015

Orzeł biały - godło Polski część 2

Najprostszym (żeby nie powiedzieć najprymitywniejszym) wyjaśnieniem pochodzenia orła białego jako godła Polski jest prosta implementacja z Rzymu. Ponieważ orzeł najczęściej wykonywany był jako odlew srebrny pralechici mieli go wprost skopiować jako symbol potęgi i chwały. Teoria ta ma całkiem sporo zwolenników nawet w kręgach naukowych. Dr Tomasz Pietras (UŁ) pisze: "W XVIII-wiecznym herbarzu, autorstwa Kaspra Niesieckiego, znajdziemy jeszcze kilka dalszych pomysłów na ten pochodzenia orła w herbie Polski. Hipotezy te nawiązują do dziejów starożytnego Rzymu. Czytamy więc, że orzeł w godle Polski pochodzi od rzymskich orłów legionowych zdobytych przez Germanów podczas wspomnianej już bitwy w Lesie Teutoburskim (w 9 r. n.e.). Owych wojowniczych Germanów autor uznał oczywiście za naszych odległych antenatów. W innym miejscu Niesiecki powiązał genezę polskiego orła z klęską poniesioną przez Rzymian z rąk germańskich Markomanów pod Akwileją (w 113 r. p.n.e.), ponieważ „aquila” to po łacinie właśnie „orzeł”. Wreszcie wspomniał o królu Wandalów i Alanów – Genzeryku, który miał po złupieniu Rzymu (w 455 r. n.e.) posłać swym pobratymcom w puszczach Germanii zdobytą chorągiew cesarską z orłem. Ten wojowniczy lud germański, będący jednym z grabarzy Imperium Rzymskiego w V w. n.e., szczególnie chętnie uznawano, już od czasów mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem (koniec XII w.), za przodków Polaków. Te i podobne opowieści na temat początków orła w Polsce nie miały oczywiście nic wspólnego z prawdą historyczną, a służyć miały jedynie udostojnieniu tego herbu i „dorobieniu” antycznej genealogii dumnym Sarmatom." http://orzelbialy.uni.lodz.pl/podstrony/orzel_1.html
Pan doktor niestety nie pokusił się o próbę określenia, cóż jest prawdą historyczną w kontekście pochodzenia orła białego jako godła Polski, co jest typowym dla wielu naukowców i "naukowców". Postawmy więc sobie pytanie, czy oprócz typowego, pozbawionego głębszych podtekstów metafizycznych, zapożyczenie orła od rzymian ma jakąś alternatywę? Czy fakt że indoeuropejczycy znali orła jako symbol boga-słońca nie nakazuje przypuszczać że znany był też Słowianom?
Protoplastą orła symbolu bóstwa-słońca był Garuda - to jedno z bóstw w hinduizmie i buddyzmie tybetańskim. W hinduizmie jest wierzchowcem (wahana) boga Wisznu. Przedstawiany jest jako złoty lub czerwony orzeł o ciele człowieka. Garuda jest bratem Aruny, woźnicy Surji, boga słońca. Symbolizuje nauki tajemne Wed. Garuda jest malezyjską odmianą Feniksa; w Japonii bóstwo to nosi nazwę Karura.Ten mityczny ptak widnieje w godłach Tajlandii i Indonezji, ponadto narodowe linie lotnicze w Indonezji to Garuda Indonesia.
Garuda - orzeł godło Indonezji, która przypomnijmy ma flagę czerwono-białą. Z ptakiem Garudą ściśle związany jest mit o Feniksie - ognistym ptaku, symbolu słońca i wiecznego odradzania się życia. Te praindoeuropejskie wątki musiały być wplecione w mitologię Słowian jako potomków mitycznych Ariów, a kto by temu zaprzeczał musi mieć złą wolę conajmniej...
Z czym się może kojarzyć takie przedstawienie Garudy-Feniksa:
http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/a0790ec89673cc3b.html
..... jeżeli skojarzyło się państwu z pawiem to nie jestem zaskoczony, bo skojarzenie jest przemożne. I tu włączmy kilka faktów historycznych. Mianowicie na denarze Bolesława Chrobrego (datowany na ok. 1000 r. n.e.) widnieje (jak to określili niektórzy naukowcy) ornitologiczna zagadka.
Przedstawienie ptaka który według ich interpretacji najbardziej przypomina pawia... To wielce prawdopodobne. Ze względu na swą rzadkość i niesamowite ubarwienie mógł być symbolem mitycznego Garudy-Feniksa. Rywalizację o symbol "boskiego królewskiego ptaka" ostatecznie wygrał jednak orzeł. Oczywiście to tylko hipoteza. W następnym poście spróbujemy przyjrzeć się kolorowi orła bo wydaje się że nie jest on bez znaczenia.
http://bialczynski.pl/2016/05/01/57895/

7 komentarzy:

  1. Szanowny Panie. Proszę nie przypisywać mi swoich poglądów. W swoich artykułach nigdy nie wywodziłem polskiego Orła Białego wprost z Rzymu czy z Dalekiego Wschodu. Przedstawiałem tylko popularność tego symbolu w różnych, odległych kręgach kulturowych od starożytności. Jest mało prawdopodobne, aby ptak na denarze Chrobrego i współczesnych mu monetach czeskich był orłem, raczej to paw, choć pewności nie ma. Na pewno jednak nie ma w źródłach historycznych dowodów na stałe używanie w Polsce symbolu orła od czasów Chrobrego, tym bardziej wcześniej. Autorów herbarzy i ich opowieści erudycyjne o pochodzeniu polskich orłów z Rzymu czy Lechu to tylko zapis legend i ich wymysły. Orzeł wraz ze swoją pradawna symboliką na stałe zagościł na pieczęciach i tarczach herbowych polskich książąt dopiero od około 1220-1230 roku i na pewno symbol ten przyszedł do nasz zachodu - Italii, Niemiec lub Czech. Jego wcześniejsze wystąpienia były epizodyczne i prawdopodobnie związane z symbolika kościelną - na denarze Chrobrego mógł byc atrybutem św. Wojciecha Sławnikowica

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ten komentarz został usunięty przez autora.

      Usuń
    2. Szanowny Panie/Pani , co prawda wiele wody upłynęło w Wiśle od dnia popełnienia powyższego postu to jednak mam nadzieję, iż zastaję w zdrowiu w tych dziwnych czasach. Sugeruje Pan w swej wypowiedzi być przywołaną przeze mnie osobą Pana Dr , co oczywiście jest możliwe, ale z kolei nie możliwe do falsyfikacji przez moją osobę. W tych rozważaniach, myślę że należałoby oddzielić następujące : z czym (jakim ptakiem) kojarzy się współczesnemu odbiorcy wykonany wizerunek oraz wizerunek jakiego ptaka chciał wykonać mincerz. Skąd taka pewność że przyszedł z Zachodu, są jakieś jednoznaczne dowody? Tak nawiasem mówiąc wizerunek z denara, gdyby go wyjąć z kontekstu, i zrobić sondę, myślę że 99% osób skojarzyło by się z drobiem – kogutem lub kurą – czyż tam pod ogonem nie widać wyraźnie czegoś …jakby zniesionego jajka? ……😊

      Usuń
    3. ... a i jeszcze jedno w jakisz to sposób przypisuję Panu rzekomo swoje poglądy ???? (jakie mianowicie ???)

      Usuń
  2. Napisałem: Te i podobne opowieści na temat początków orła w Polsce nie miały oczywiście nic wspólnego z prawdą historyczną, a służyć miały jedynie udostojnieniu tego herbu i „dorobieniu” antycznej genealogii dumnym Sarmatom, co w wystarczająco dosadny sposób wyraża mój dystans do pomysłów autorów staropolskich herbarzy; hipoteza łącząca polskiego orła wprost z symboliką indoeuropejską z Indii czy Iranu z pominięciem pośrednictwa Zachodu i Bizancjum jest równie słaba, nie do udowodnienia

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. ...jak równie słaba i nie do udowodnienia jest teoria konieczności pośrednictwa Zachodu.... jeżeli przyjmujemy, że żywioł słowiański, germański i romański miał wspólny indoeuropejski korzeń to nie ma logicznych przeciwskazań by ta symbolika była nieznana Słowianom. Chyba, że wyjdziemy z absurdalnym pomysłem, że symbol orła wymyślił konsul Mariusz ...

      Usuń
  3. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń