Józef Wojtanowicz, Europejska przestrzeń geograficzno-kulturowa, Lublin 2008 str. 21-23
Awarowie-plemię koczownicze pochodzące z Azji Środkowej. Bywali utożsamiani z ludem Żuan-Żuan z kronik chińskich lub wschodnim odłamem Hunów. Prawdopodobnie jednak wywodzili się z ugryjskich plemion północnego Kazachstanu. W 558 r. weszli w kontakt z Bizancjum. Pod ich knowaniem podejmowali wyprawy na terytorium Antów. Awarowie wyprawiali się też przeciwko państwu frankońskiemu w latach 562 i 567. W starciach z plemionami germańskimi przyczynili się do upadku państwa Gepidów nad rzeka Cisą. W 568 r zajęli Nizinę Panońską. Podporządkowali okolicznych Słowian. W przymierzu z nimi podejmowali wyprawy łupiezcze na Bizancjum. a w VII w. na treny Italii i Dalmacji. W początkach IX wieku zniszczeni przez państwo frankońskie zostali wasalami Karola Wielkiego i ich państwo zostało dzielnicą Cesarstwa pod nazwą Avaria. Ostatnia wzmianka o Awarach pochodzi z 822 r. Njsłynniejszy chagan(władca) Awarów nazywał się Bajan panował w latach 565 -602. Pomiędzy Awarami i Słowianami istniały nieodgadnione do dziś zależności. Niektórzy słowianofile dopatrują się w nazwie południowych Niemiec - Bawarii jakichś związków z Awarami, jednak Wojtanowicz podaje germańskie plemię Bawarów/Bajuwarów. Ta druga nazwa jednakowoż niewymownie kojarzy się z koleji z przywoływanym wcześniej władcą awarskim Bajanem. Zestawiając to z informacją podawaną przez Wojtanowicza o ekspansji słowian od VIII w w rejon Bawarii aż do XII w. nie sposób zagadnienie to pozostawić bez znaku zapytania. Zwłaszcza że Bawaria do dziś pozostała kulturowo i mentalnie inna od pozostałej części Niemiec. Pytanie zasadnicze jakie relacje mogły łączyć Awarów i Bawarów? Czy Bawarowie byli w jakiś sposób skoligaceni z Awarami? Czy jest możliwe by zbieżność nazwiennicza była zupełnie przypadkowa? Na to ostatnie pytanie wydaje się że należy odpowiedzieć negatywnie. To nie może być tylko przypadek. Jednak nie da się odpowiedzieć czy były jakieś więzy między nimi na poziomie genetyczno-kulturowym. Pewnikami są tu jedynie: bliskie sąsiedztwo, kulturowa odmienność Bawarów od reszty plemion germańskich która przetrwała do dziś.
Ciekawe informacje w tym kontekście możemy wynieść z książki Geneive Buhrer-Thierry ; Imperium Karola Wielkiego w przekładzie Beaty Spieralskiej, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2004. Na stronach 40-50 czytamy że od 757 roku rządził w Bawarii niejaki Tasillon podobno kuzyn Karola. Niezależna polityka Tassilona nie w smak była Karolowi i wymusił on poddańcze gesty na Tassilonie. Następnie udowodnił że Tassilon spiskuje przeciwko Frankom z Awarami ludem jeźdźców przybyłym z Azji środkowej i zamieszkującym równinę naddunajską. Karol zamienił karę śmierci Tassilona na dożywotnie osadzenie w klasztorze, a w 794 r. zrzekł się wszelkich praw w imieniu swoim i rodziny do Bawarii. Karol wtedy oddał Bawarię bratu swojej żony (czyli szwagrowi)Geroldowi. Niestety autor nie podaje szczegółów pochodzenia samego Tassilona a szkoda bo należałoby przyjrzeć się jego rodowi, gdyż lakoniczne stwierdzenie że był kuzynem Karola (i to kotekstonalne) jest głęboko nieprzemawiające. Aneksja Bawarii naraziła Franków na bezpośredni kontakt z Awarami. Wiele kampanii Karola doprowadziło w końcu do zdobycia fortecy Awarów w której przechowywali ponoć bajeczne skarby . Zburzenie Ringu Awarów miało mieć miejsce w roku 796. Do wywiezienia skarbów potrzebowano ponoć 15 wozów każdy zaprzężony w 4 woły. Za podbojem poszły misje ewangelizacyjne na Awarów i Słowian...
Hipotetyczny obszar opanowany przez Awarów:
Z nieznanego niestety opracowania, podaję:
Awarowie- lud turecko- ałtajski, żyjący niegdyś w stepach wschodnioazjatyckich i znany u Chińczyków pod nazwą Żuan - żuan.
• W VIw. zawładnął on ogromnymi obszarami od gór Tien- szan na zachodzie az do grzbietu Chin- gan i wielkiego muru chińskiego na wschodzie.
• Na tym terenie powstał związek plemienny, a potem państwo z władcą- chaganem.
• Panstwo zostało rozbite w 552 r. przez Turków ałtajskich
• część Awarów wywędrowała na zachód az nad Morze Kaspijskie. stamtąd podejmowali wyprawy przeciw sąsiednim ludom, atakując m.in. słowianskich Antów, a nawet wprawiali się nad Łabę i atakując Franków. W ślad za nimi postępowali Turcy, co wzmagało napór Awarów na zachód
• Awarowie zostali ściągnięci- jako sprzymierzeńcy cesarza Justyniana nad dolny Dunaj – mieli być wykorzystani w walce z germańskim państwem Gepidów.
na czele Awarów stanął chagan Bajan – w 567r mieszkający w Panonii Longobardowie weszli z nim w sojusz przeciwko Gepidom.
Gepidzi poniesli klęskę, ich tereny zostały podzielone między Longobardów i Awarów- którzy w ten sposób zajęli tereny dzisiejszych Węgier między Cisną a Dunajem.
• pod awarskim naciskiem, w 568r. Longobardowie opuścili Panonię i ruszyli do Italii. Awarowie zajęli ich terytoria.
• pod koniec VIw. Konstantynopol zył pod nieustanną groźbą ataku Awarów
część ludów słowianskich została ujarzmiona przez Awarów, zmuszona do licznych danin i powinności, m.in. do wypraw wojennych. inni Słowianie dobrowolnie wchodzili w sojusz z najeźdźcą , by wziąć udział w wyprawach łupieżczych na cesarstwo.
• w 582 r. Awarowie zdobyli Sirmium- starą twierdzę rzymską broniącą granicy Dunaju.
• ekspansji słowiańsko – awarskiej na chwile polożył kres cesarz Maurycy (klęska pod Viminatium- 600r i nad Cisą)
• w 602 Słowianie i Awarowie weszli do Istrii, ok. 612-614 zdobyli i zburzyli szereg miast na wybrzeżu Adriatyku
• w 626r Awarowie zaatakowali od lądu i morza Konstantynopol i z trudem zostali odparci od murów stolicy
• potęga Awarska zaczyna się załamywać już w VII w.
623r- powstanie ujarzmionych Słowian, na jego czele stanął Samon - zdołał pokonać Awarów i stworzyć organizację państwową (państwo Samona)
Powstanie tego państwa zachwiało potęgą Awarów, którzy – wkrótce zagrożeni także ze wschodu przez Bułgarów- nigdy nie odzyskali dawnej siły.
• ostateczny cios Awarom zadaje ekspansja Franków – Karol Wielki podejmuje dwie wyprawy: 791 i 795 ; rozbija ich doszczetnie, zdobywa siedzibę chagana a reszte Awarów uzaleznia od siebie.
• niedługo potem słuch po Awarach w Panonii zaginął.
Awarowie którzy nie zginęli zostali wchłonięci przez ludność słowiańską lub Bułgarską, nieliczni dotrwali do przybycia Madziarów i weszli w skład narodu węgierskiego.
Podstawę bytowania Awarów stanowiła hodowla niewielkich stad zwierząt i podbój ludności osiadłej.
Oprócz lęku i destrukcji Awarzy wnosili do Europy społeczne, materialne i duchowe pierwiastki kultur Orientu.
W kronice Fredegara z poł. VIIw zanotowano, ze Awarowie spędzali zimy w osiedlach słowiańskich „ brali do łoża żony Sklawów i córki ich, a poza wszystkimi innymi udręczeniami Sklawowie płacili jezcze daniny”
1. okres wczesnoawarski 568r. –650r.
2. okres środkowoawarski 650r. – 710r.
3. okres późnoawarski 710r. – pocz. IX w.
Obszar:
• pd. Słowacja
• zach. Rumunia
• pn. Serbia
• Chorwacja
• dolna Austria- Wiedeń
Obrządek pogrzebowy:
• szkieletowy, duże inwentarze nawet bardzo bogate,
• groby często zaopatrzone w konstrukcje drewniane
• składano tez w grobach szczątki koni, uprząż, siodło
• bardzo duże cmentarzyska nawet powyżej 1000 pochówków
Części stroju:
• bardzo charakterystyczny element stroju- pas – oznaka prestiżu
• do pasów przyczepiano ozdobne metalowe okucie (do kilkudziesięciu sztuk)
• 1. okres wczesnoawarski – okucia wykonywano z blachy srebrnej lub złotej, bez ornamentu, lub techniką wytłaczania; liczne okucia końca pasa
• 2. okres środkowoawarski – utrzymuje się podobny system zdobienia, bardziej zaawansowany, motywy geometryczne, pojawia się technika odlewania (na wosk tracony), okucia głównie z brązu
• 3. okres późnoawarski – motywy roślinne, wici, zwierzęce (mityczne, gryfy), antropomorficzne, okucia ażurowe
z tego okresu pochodzą bardzo charakterystyczne okucia śmigiełkowate. znalezisko z ziem polskich - Kopiec Krakusa.
Ozdoby:
• zausznice, dość proste formy
• paciorki
• bransolety z blachy (żelaznej?) o silnie zgrubiałych, pieczątkowatych końcach
Wyposażenie jeźdźca:
• strzemiona, pierwsze w Europie metalowe strzemiona ( IV typy)
• nieliczni wojownicy posiadali pancerze, czasem podobną osłonę posiadał koń
• łuk – najbardziej rozpowszechniona broń wśród Awarów; łuk refleksyjny- kompozytowy, strzały do łuku były zaopatrzone w trzy liście (są większe od scytyjskich)
• miecz - jako podstawowa broń sieczna, mało znalezisk z cmentarzysk,
• długie noże – ostrze powyżej 20cm.
• szabla od Węgrów
• topory bojowe
Ceramika:
• na peryferiach pn Kotliny Karpackiej liczna ceramika w grobach- naczynia bardzo prymitywne, nieforemne, tylko o przeznaczeniu sepulkralnym, określane jako ceramika nadcisańska
• pozostałe: garnki o brzegu „jakby” kwadratowym – wylew okrągły, obwód kwadratowy
• ceramika toczona na kole, ornamentowana grzebykiem, fale, linie a na dnach znaki garncarskie- typ naddunajski – bardzo bliskie ceramice słowiańskiej doby plemiennej
• naczynia od wyspecjalizowanych rzemieślników, ceramika szara, która zapewne została przejęta przez Awarów razem z rzemieślnikami którzy potrafili ją wytwarzać.
Jez. Balaton (Węgry) – pozostałości enklawy ludności antycznej nad Balatonem, która wytwarzała ceramikę siwą
• ceramika tzw. „żółta” – naczynia wywodzące się z kręgów Azji środkowej (może nawet oddziaływania chińskie), rózne formy. Może to być świadectwo napływu jakiejś grupy koczowniczej z poł. VIIw.
Jedyny materiał z youtube w języku polskim poświęcony Awarom:
Ciekawa strona o Awarach: Avars
Historia Słowian południowych i zachodnich, J. Skowronek, M. Tanty, T.Wasilewski, PWN, Warszawa 1988
Str. 21
Dalszy rozwój ekspansji słowiańskiej przerwało przybycie w połowie VI w. do Wschodniej Europy tureckiego ludu Awarów. Awarowie opuścili zachodni Turkiestan szukając nowych siedzib ; w czasie marszu na zachód podbili i wchłonęli wiele huńskich i bułgarskich ludów, a następnie rozbili związek plemion Antyjskich, podporządkowali sobie Sklawinów dackich i osiedlili się nad dolnym Dunajem. (Autorzy nie podają na jakiej podstawie zaliczyli Awarów do ludu tureckiego językowej , etnicznej ??, skąd wiedza że wywędrowali z terenu Turkiestanu, i w końcu co tego było przyczyną że chciało im się tułać ? – dramatyczna zmiana klimatu w VI w. jako źródło wędrówek ludów?) .Liczebność konnej armii awarskiej wzrosła z 20 tys. Do 50 tys. W 562 r. i około 565 r. Awarowie najechali ziemię Franków, w 567 r. – przy pomocy Longobardów i Bizancjum podbili państwo Gepidów i przesiedlili się na jego terytorium do kotliny Karpackiej. Gdy w rok później niezadowoleni z nowego sąsiedztwa Longobardowie (ciekawe co też nie podobało się im tak aż zmusiło do porzucenia domostw w taki miłym miejscu?) opuścili Panonię udając się do Italii, Awarowie opanowali również ich dawne ziemie, położone na zachód od Dunaju. Wspomagani przez Słowian (zmuszeni do pomocy czy też bardziej współpracujący?) zdobyli około 574r. część ziem położonych nad dolnym i środkowym Dunajem.
Panowanie awarskie nad Słowianami nie było trwałe. Sklawinowie zamieszkujący dawną Dację, który przewodził wówczas Dobręta (Dauritas) … odmówili płacenia daniny kaganowi awarskiemu Bajanowi. Na rozkaz Dobręty posłowie kagana domagający się daniny zostali zamordowani. Około 578r. wojownicy sklawińscy, według przesadnej oceny kronik greckich w liczbie 100 tys. Opuścil ziemie na lewym brzegu Dunaju i spustoszyli ziemie bizantyńskie wdzierając się aż do Grecji. Cesarz Tyberiusz zwrócił się wówczas do Awarów z propozycją zawarcia sojuszu przeciwko Słowianom. Kagan Bajan przyjął propozycję i najechał ziemie Sklawinów dackich. Mim oniszczącego najazdu nie udało się jednak Awarom uzależnić od siebie na stałe plemion słowiańskich w Dacji. Jedynie Słowianie w Panonii zmuszeni zostali do uznania władzy zwierzchniej kaganka, płacenia danin Awarom i dostarczania im na wyprawy wojsk posiłkowych złożonych z piechoty. W 582 r. Awarowie zdobyli Sirmium główną twierdzę bizantyńską broniącej północnej granicy cesarstwa. W następnych latach padały kolejne twierdze bizantyńskie a pochód awarski umożliwił Słowianom zasiedlanie zdobytych obszarów. …Wielkie masy Słowian wspólnie z Awarami pustosząc i zdobywając w latach 610-617 prawie cały Półwysep Bałkański, łącznie z Grecją. Najeźdźcy dotarli aż na Peloponez i wyspy Morza Egejskiego. Zdobywcy słowiańscy podbili i zasymilowali część dawnej ludności. Inne liczne grupy ludności romańskiej opuściły żyzne doliny zajęte przez Słowian i znalazły schronienie w górach, zwłaszcza w centralnej części Płw. Bałkańskiego. Wysoko ongiś zorganizowane społeczeństwa rolnicze przekształciły się w nowych warunkach w prymitywne plemiona pasterskie, nazwane przez Słowian Włachami. Z biegiem czasu termin „Włach” utracił swoje znaczenie etniczne, przestał być określeniem ludzi mówiących dialektami romańskimi stał się w językach południowosłowiańskich synonimem zawodu pasterza. Oprócz Włachów schroniły się przed Słowianami w górach także resztki Ilirów i Traków, dzisiejszy Albańczycy. Były to grupy ludnościi autochtonicznej które zachowały swoje dawne narzecza plemienne i nie uległy procesowi romanizacji.
Ostatnim aktem współdziałania awarsko-słowiańskiego było wielkie oblężenie Konstantynopola w 626r. Flotylla małych łódek słowiańskich wydrążonych w pniach, tak zwanych jednodrzewek. , atakująca miasto od strony morza, zniszczona została przez Greków. Po klęsce tej Słowianie masowo zaczęli opuszczać obóz awarski nastąpiły bowiem nieporozumienia między Awarami i Słowianami i kagan Bajan zmuszony został do odstąpienia od Konstantynopola. Wkrótce potem wybuchły w państwie awarskim walki między Awarami i Słowianami. Na czele powstania słowiańskiego stanął Samo.
Str.24
Klęska Awarów (i Słowian) pod Konstantynopolem zapewne działalność dyplomacji bizantyńskiej wśród Słowian wywołały ogólnosłowiańskie powstanie przeciwko Awarom. Powstańcy wybrali na władcę frankijskiego kupca Samona, prawdopodobnie Galla z pochodzenia. Utworzył on i kierował w latach 626-661 potężnym związkiem plemion, którego ośrodek znajdował się w południowych Czechach i północnej Panonii w ziemi Dulebów. Do utworzonego przez Samona związku plemiennego należeli oprócz plemion czeskich, morawskich i panońskich także Słowianie alpejscy zwani Karantanami nad którymi panował książę Waluk. Dowalki z Awarami stanęły również plemiona Serbów i Chorwatów zamieszkujące dotąd północne Czech yi południową Polskę. Przesiedliły się na Bałkany pomagając miejscowym Słowianom w zrzuceniu jarzma awarskiego. W kilka lat po jego zrzuceniu doszło do wojny między Samonem a frankijskim królem Dagobertem. Wielka wyprawa Franków na ziemie Samona zakończyła się w rok u631 klęską germańskich najeźdźców koło nie zlokalizowanego dotąd grodu Wogatisburg. Słowianie spustoszyli potem Turyngię, a książę Serbów połabskich Derwan zrzucił zwierzchnictwo Dagoberta i podporządkował się Samonowi. Po śmierci Samona związek plemion słowiańskich uległ rozpadowi a państwo awarskie istniało. Unicestwił je dopiero wspomniany wcześniej Karol Wielki. Założona na gruzach państw awarów Marchia Wschodnia była zalążkiem późniejszej Austrii. Pamięć o Awarach przetrwała jednak wśród Słowian, którzy wspominali ich jak potężny wymarły lud ; ich miano plemienne obrzyni dało początek słowiańskiemu wyrazowi olbrzym.
Awarowie-plemię koczownicze pochodzące z Azji Środkowej. Bywali utożsamiani z ludem Żuan-Żuan z kronik chińskich lub wschodnim odłamem Hunów. Prawdopodobnie jednak wywodzili się z ugryjskich plemion północnego Kazachstanu. W 558 r. weszli w kontakt z Bizancjum. Pod ich knowaniem podejmowali wyprawy na terytorium Antów. Awarowie wyprawiali się też przeciwko państwu frankońskiemu w latach 562 i 567. W starciach z plemionami germańskimi przyczynili się do upadku państwa Gepidów nad rzeka Cisą. W 568 r zajęli Nizinę Panońską. Podporządkowali okolicznych Słowian. W przymierzu z nimi podejmowali wyprawy łupiezcze na Bizancjum. a w VII w. na treny Italii i Dalmacji. W początkach IX wieku zniszczeni przez państwo frankońskie zostali wasalami Karola Wielkiego i ich państwo zostało dzielnicą Cesarstwa pod nazwą Avaria. Ostatnia wzmianka o Awarach pochodzi z 822 r. Njsłynniejszy chagan(władca) Awarów nazywał się Bajan panował w latach 565 -602. Pomiędzy Awarami i Słowianami istniały nieodgadnione do dziś zależności. Niektórzy słowianofile dopatrują się w nazwie południowych Niemiec - Bawarii jakichś związków z Awarami, jednak Wojtanowicz podaje germańskie plemię Bawarów/Bajuwarów. Ta druga nazwa jednakowoż niewymownie kojarzy się z koleji z przywoływanym wcześniej władcą awarskim Bajanem. Zestawiając to z informacją podawaną przez Wojtanowicza o ekspansji słowian od VIII w w rejon Bawarii aż do XII w. nie sposób zagadnienie to pozostawić bez znaku zapytania. Zwłaszcza że Bawaria do dziś pozostała kulturowo i mentalnie inna od pozostałej części Niemiec. Pytanie zasadnicze jakie relacje mogły łączyć Awarów i Bawarów? Czy Bawarowie byli w jakiś sposób skoligaceni z Awarami? Czy jest możliwe by zbieżność nazwiennicza była zupełnie przypadkowa? Na to ostatnie pytanie wydaje się że należy odpowiedzieć negatywnie. To nie może być tylko przypadek. Jednak nie da się odpowiedzieć czy były jakieś więzy między nimi na poziomie genetyczno-kulturowym. Pewnikami są tu jedynie: bliskie sąsiedztwo, kulturowa odmienność Bawarów od reszty plemion germańskich która przetrwała do dziś.
Ciekawe informacje w tym kontekście możemy wynieść z książki Geneive Buhrer-Thierry ; Imperium Karola Wielkiego w przekładzie Beaty Spieralskiej, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2004. Na stronach 40-50 czytamy że od 757 roku rządził w Bawarii niejaki Tasillon podobno kuzyn Karola. Niezależna polityka Tassilona nie w smak była Karolowi i wymusił on poddańcze gesty na Tassilonie. Następnie udowodnił że Tassilon spiskuje przeciwko Frankom z Awarami ludem jeźdźców przybyłym z Azji środkowej i zamieszkującym równinę naddunajską. Karol zamienił karę śmierci Tassilona na dożywotnie osadzenie w klasztorze, a w 794 r. zrzekł się wszelkich praw w imieniu swoim i rodziny do Bawarii. Karol wtedy oddał Bawarię bratu swojej żony (czyli szwagrowi)Geroldowi. Niestety autor nie podaje szczegółów pochodzenia samego Tassilona a szkoda bo należałoby przyjrzeć się jego rodowi, gdyż lakoniczne stwierdzenie że był kuzynem Karola (i to kotekstonalne) jest głęboko nieprzemawiające. Aneksja Bawarii naraziła Franków na bezpośredni kontakt z Awarami. Wiele kampanii Karola doprowadziło w końcu do zdobycia fortecy Awarów w której przechowywali ponoć bajeczne skarby . Zburzenie Ringu Awarów miało mieć miejsce w roku 796. Do wywiezienia skarbów potrzebowano ponoć 15 wozów każdy zaprzężony w 4 woły. Za podbojem poszły misje ewangelizacyjne na Awarów i Słowian...
Hipotetyczny obszar opanowany przez Awarów:
Z nieznanego niestety opracowania, podaję:
Awarowie- lud turecko- ałtajski, żyjący niegdyś w stepach wschodnioazjatyckich i znany u Chińczyków pod nazwą Żuan - żuan.
• W VIw. zawładnął on ogromnymi obszarami od gór Tien- szan na zachodzie az do grzbietu Chin- gan i wielkiego muru chińskiego na wschodzie.
• Na tym terenie powstał związek plemienny, a potem państwo z władcą- chaganem.
• Panstwo zostało rozbite w 552 r. przez Turków ałtajskich
• część Awarów wywędrowała na zachód az nad Morze Kaspijskie. stamtąd podejmowali wyprawy przeciw sąsiednim ludom, atakując m.in. słowianskich Antów, a nawet wprawiali się nad Łabę i atakując Franków. W ślad za nimi postępowali Turcy, co wzmagało napór Awarów na zachód
• Awarowie zostali ściągnięci- jako sprzymierzeńcy cesarza Justyniana nad dolny Dunaj – mieli być wykorzystani w walce z germańskim państwem Gepidów.
na czele Awarów stanął chagan Bajan – w 567r mieszkający w Panonii Longobardowie weszli z nim w sojusz przeciwko Gepidom.
Gepidzi poniesli klęskę, ich tereny zostały podzielone między Longobardów i Awarów- którzy w ten sposób zajęli tereny dzisiejszych Węgier między Cisną a Dunajem.
• pod awarskim naciskiem, w 568r. Longobardowie opuścili Panonię i ruszyli do Italii. Awarowie zajęli ich terytoria.
• pod koniec VIw. Konstantynopol zył pod nieustanną groźbą ataku Awarów
część ludów słowianskich została ujarzmiona przez Awarów, zmuszona do licznych danin i powinności, m.in. do wypraw wojennych. inni Słowianie dobrowolnie wchodzili w sojusz z najeźdźcą , by wziąć udział w wyprawach łupieżczych na cesarstwo.
• w 582 r. Awarowie zdobyli Sirmium- starą twierdzę rzymską broniącą granicy Dunaju.
• ekspansji słowiańsko – awarskiej na chwile polożył kres cesarz Maurycy (klęska pod Viminatium- 600r i nad Cisą)
• w 602 Słowianie i Awarowie weszli do Istrii, ok. 612-614 zdobyli i zburzyli szereg miast na wybrzeżu Adriatyku
• w 626r Awarowie zaatakowali od lądu i morza Konstantynopol i z trudem zostali odparci od murów stolicy
• potęga Awarska zaczyna się załamywać już w VII w.
623r- powstanie ujarzmionych Słowian, na jego czele stanął Samon - zdołał pokonać Awarów i stworzyć organizację państwową (państwo Samona)
Powstanie tego państwa zachwiało potęgą Awarów, którzy – wkrótce zagrożeni także ze wschodu przez Bułgarów- nigdy nie odzyskali dawnej siły.
• ostateczny cios Awarom zadaje ekspansja Franków – Karol Wielki podejmuje dwie wyprawy: 791 i 795 ; rozbija ich doszczetnie, zdobywa siedzibę chagana a reszte Awarów uzaleznia od siebie.
• niedługo potem słuch po Awarach w Panonii zaginął.
Awarowie którzy nie zginęli zostali wchłonięci przez ludność słowiańską lub Bułgarską, nieliczni dotrwali do przybycia Madziarów i weszli w skład narodu węgierskiego.
Podstawę bytowania Awarów stanowiła hodowla niewielkich stad zwierząt i podbój ludności osiadłej.
Oprócz lęku i destrukcji Awarzy wnosili do Europy społeczne, materialne i duchowe pierwiastki kultur Orientu.
W kronice Fredegara z poł. VIIw zanotowano, ze Awarowie spędzali zimy w osiedlach słowiańskich „ brali do łoża żony Sklawów i córki ich, a poza wszystkimi innymi udręczeniami Sklawowie płacili jezcze daniny”
1. okres wczesnoawarski 568r. –650r.
2. okres środkowoawarski 650r. – 710r.
3. okres późnoawarski 710r. – pocz. IX w.
Obszar:
• pd. Słowacja
• zach. Rumunia
• pn. Serbia
• Chorwacja
• dolna Austria- Wiedeń
Obrządek pogrzebowy:
• szkieletowy, duże inwentarze nawet bardzo bogate,
• groby często zaopatrzone w konstrukcje drewniane
• składano tez w grobach szczątki koni, uprząż, siodło
• bardzo duże cmentarzyska nawet powyżej 1000 pochówków
Części stroju:
• bardzo charakterystyczny element stroju- pas – oznaka prestiżu
• do pasów przyczepiano ozdobne metalowe okucie (do kilkudziesięciu sztuk)
• 1. okres wczesnoawarski – okucia wykonywano z blachy srebrnej lub złotej, bez ornamentu, lub techniką wytłaczania; liczne okucia końca pasa
• 2. okres środkowoawarski – utrzymuje się podobny system zdobienia, bardziej zaawansowany, motywy geometryczne, pojawia się technika odlewania (na wosk tracony), okucia głównie z brązu
• 3. okres późnoawarski – motywy roślinne, wici, zwierzęce (mityczne, gryfy), antropomorficzne, okucia ażurowe
z tego okresu pochodzą bardzo charakterystyczne okucia śmigiełkowate. znalezisko z ziem polskich - Kopiec Krakusa.
Ozdoby:
• zausznice, dość proste formy
• paciorki
• bransolety z blachy (żelaznej?) o silnie zgrubiałych, pieczątkowatych końcach
Wyposażenie jeźdźca:
• strzemiona, pierwsze w Europie metalowe strzemiona ( IV typy)
• nieliczni wojownicy posiadali pancerze, czasem podobną osłonę posiadał koń
• łuk – najbardziej rozpowszechniona broń wśród Awarów; łuk refleksyjny- kompozytowy, strzały do łuku były zaopatrzone w trzy liście (są większe od scytyjskich)
• miecz - jako podstawowa broń sieczna, mało znalezisk z cmentarzysk,
• długie noże – ostrze powyżej 20cm.
• szabla od Węgrów
• topory bojowe
Ceramika:
• na peryferiach pn Kotliny Karpackiej liczna ceramika w grobach- naczynia bardzo prymitywne, nieforemne, tylko o przeznaczeniu sepulkralnym, określane jako ceramika nadcisańska
• pozostałe: garnki o brzegu „jakby” kwadratowym – wylew okrągły, obwód kwadratowy
• ceramika toczona na kole, ornamentowana grzebykiem, fale, linie a na dnach znaki garncarskie- typ naddunajski – bardzo bliskie ceramice słowiańskiej doby plemiennej
• naczynia od wyspecjalizowanych rzemieślników, ceramika szara, która zapewne została przejęta przez Awarów razem z rzemieślnikami którzy potrafili ją wytwarzać.
Jez. Balaton (Węgry) – pozostałości enklawy ludności antycznej nad Balatonem, która wytwarzała ceramikę siwą
• ceramika tzw. „żółta” – naczynia wywodzące się z kręgów Azji środkowej (może nawet oddziaływania chińskie), rózne formy. Może to być świadectwo napływu jakiejś grupy koczowniczej z poł. VIIw.
Jedyny materiał z youtube w języku polskim poświęcony Awarom:
Ciekawa strona o Awarach: Avars
Historia Słowian południowych i zachodnich, J. Skowronek, M. Tanty, T.Wasilewski, PWN, Warszawa 1988
Str. 21
Dalszy rozwój ekspansji słowiańskiej przerwało przybycie w połowie VI w. do Wschodniej Europy tureckiego ludu Awarów. Awarowie opuścili zachodni Turkiestan szukając nowych siedzib ; w czasie marszu na zachód podbili i wchłonęli wiele huńskich i bułgarskich ludów, a następnie rozbili związek plemion Antyjskich, podporządkowali sobie Sklawinów dackich i osiedlili się nad dolnym Dunajem. (Autorzy nie podają na jakiej podstawie zaliczyli Awarów do ludu tureckiego językowej , etnicznej ??, skąd wiedza że wywędrowali z terenu Turkiestanu, i w końcu co tego było przyczyną że chciało im się tułać ? – dramatyczna zmiana klimatu w VI w. jako źródło wędrówek ludów?) .Liczebność konnej armii awarskiej wzrosła z 20 tys. Do 50 tys. W 562 r. i około 565 r. Awarowie najechali ziemię Franków, w 567 r. – przy pomocy Longobardów i Bizancjum podbili państwo Gepidów i przesiedlili się na jego terytorium do kotliny Karpackiej. Gdy w rok później niezadowoleni z nowego sąsiedztwa Longobardowie (ciekawe co też nie podobało się im tak aż zmusiło do porzucenia domostw w taki miłym miejscu?) opuścili Panonię udając się do Italii, Awarowie opanowali również ich dawne ziemie, położone na zachód od Dunaju. Wspomagani przez Słowian (zmuszeni do pomocy czy też bardziej współpracujący?) zdobyli około 574r. część ziem położonych nad dolnym i środkowym Dunajem.
Panowanie awarskie nad Słowianami nie było trwałe. Sklawinowie zamieszkujący dawną Dację, który przewodził wówczas Dobręta (Dauritas) … odmówili płacenia daniny kaganowi awarskiemu Bajanowi. Na rozkaz Dobręty posłowie kagana domagający się daniny zostali zamordowani. Około 578r. wojownicy sklawińscy, według przesadnej oceny kronik greckich w liczbie 100 tys. Opuścil ziemie na lewym brzegu Dunaju i spustoszyli ziemie bizantyńskie wdzierając się aż do Grecji. Cesarz Tyberiusz zwrócił się wówczas do Awarów z propozycją zawarcia sojuszu przeciwko Słowianom. Kagan Bajan przyjął propozycję i najechał ziemie Sklawinów dackich. Mim oniszczącego najazdu nie udało się jednak Awarom uzależnić od siebie na stałe plemion słowiańskich w Dacji. Jedynie Słowianie w Panonii zmuszeni zostali do uznania władzy zwierzchniej kaganka, płacenia danin Awarom i dostarczania im na wyprawy wojsk posiłkowych złożonych z piechoty. W 582 r. Awarowie zdobyli Sirmium główną twierdzę bizantyńską broniącej północnej granicy cesarstwa. W następnych latach padały kolejne twierdze bizantyńskie a pochód awarski umożliwił Słowianom zasiedlanie zdobytych obszarów. …Wielkie masy Słowian wspólnie z Awarami pustosząc i zdobywając w latach 610-617 prawie cały Półwysep Bałkański, łącznie z Grecją. Najeźdźcy dotarli aż na Peloponez i wyspy Morza Egejskiego. Zdobywcy słowiańscy podbili i zasymilowali część dawnej ludności. Inne liczne grupy ludności romańskiej opuściły żyzne doliny zajęte przez Słowian i znalazły schronienie w górach, zwłaszcza w centralnej części Płw. Bałkańskiego. Wysoko ongiś zorganizowane społeczeństwa rolnicze przekształciły się w nowych warunkach w prymitywne plemiona pasterskie, nazwane przez Słowian Włachami. Z biegiem czasu termin „Włach” utracił swoje znaczenie etniczne, przestał być określeniem ludzi mówiących dialektami romańskimi stał się w językach południowosłowiańskich synonimem zawodu pasterza. Oprócz Włachów schroniły się przed Słowianami w górach także resztki Ilirów i Traków, dzisiejszy Albańczycy. Były to grupy ludnościi autochtonicznej które zachowały swoje dawne narzecza plemienne i nie uległy procesowi romanizacji.
Ostatnim aktem współdziałania awarsko-słowiańskiego było wielkie oblężenie Konstantynopola w 626r. Flotylla małych łódek słowiańskich wydrążonych w pniach, tak zwanych jednodrzewek. , atakująca miasto od strony morza, zniszczona została przez Greków. Po klęsce tej Słowianie masowo zaczęli opuszczać obóz awarski nastąpiły bowiem nieporozumienia między Awarami i Słowianami i kagan Bajan zmuszony został do odstąpienia od Konstantynopola. Wkrótce potem wybuchły w państwie awarskim walki między Awarami i Słowianami. Na czele powstania słowiańskiego stanął Samo.
Str.24
Klęska Awarów (i Słowian) pod Konstantynopolem zapewne działalność dyplomacji bizantyńskiej wśród Słowian wywołały ogólnosłowiańskie powstanie przeciwko Awarom. Powstańcy wybrali na władcę frankijskiego kupca Samona, prawdopodobnie Galla z pochodzenia. Utworzył on i kierował w latach 626-661 potężnym związkiem plemion, którego ośrodek znajdował się w południowych Czechach i północnej Panonii w ziemi Dulebów. Do utworzonego przez Samona związku plemiennego należeli oprócz plemion czeskich, morawskich i panońskich także Słowianie alpejscy zwani Karantanami nad którymi panował książę Waluk. Dowalki z Awarami stanęły również plemiona Serbów i Chorwatów zamieszkujące dotąd północne Czech yi południową Polskę. Przesiedliły się na Bałkany pomagając miejscowym Słowianom w zrzuceniu jarzma awarskiego. W kilka lat po jego zrzuceniu doszło do wojny między Samonem a frankijskim królem Dagobertem. Wielka wyprawa Franków na ziemie Samona zakończyła się w rok u631 klęską germańskich najeźdźców koło nie zlokalizowanego dotąd grodu Wogatisburg. Słowianie spustoszyli potem Turyngię, a książę Serbów połabskich Derwan zrzucił zwierzchnictwo Dagoberta i podporządkował się Samonowi. Po śmierci Samona związek plemion słowiańskich uległ rozpadowi a państwo awarskie istniało. Unicestwił je dopiero wspomniany wcześniej Karol Wielki. Założona na gruzach państw awarów Marchia Wschodnia była zalążkiem późniejszej Austrii. Pamięć o Awarach przetrwała jednak wśród Słowian, którzy wspominali ich jak potężny wymarły lud ; ich miano plemienne obrzyni dało początek słowiańskiemu wyrazowi olbrzym.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz